Vroege vindingrijke vogelaars in het Natuurhistorisch

Nog niet zo lang geleden was er van de vogels in ons land heel weinig bekend. Dat is tegenwoordig bijna onvoorstelbaar. Honderdduizenden mensen doen mee aan de tuinvogeltelling en vogelaars gaan massaal naar een verlaten polder als daar een zeldzame vogel wordt gespot. De tentoonstelling Passie voor Vogels in het Natuurhistorisch Museum laat van 29 september t/m 28 september volgend jaar zien hoe een handvol vogelkenners hier op eigen kracht het verschil in wist te maken.

Het onderzoek naar vogels, beter bekend als de ornithologie, is in het begin van de 20e eeuw verder gebracht dankzij het baanbrekende werk van amateurs. Toegewijde vogelaars die in hun eigen tijd, en met hun eigen middelen, veldonderzoek deden. De tentoonstelling gaat over zeven van deze vroege vogelaars: Tom Lebret, Willem Bierman, Frans Kooijmans, Simon de Waard, Bernard van Dooren, Karel Bezemer en Huub Oome. Zij werkten verspreid over heel Nederland ieder aan hun eigen specialisme. De portretten tonen hun passie, vindingrijkheid en vasthoudendheid bij het ontdekken van wat vogels nu zo bijzonder maakt. In de speels vormgegeven tentoonstelling wordt nog niet eerder getoond archiefmateriaal gecombineerd met unieke objecten van de vogelaars zelf. 

Samen vertellen ze de geboorte van de Nederlandse veldornithologie. Een tak van wetenschap die niet alleen gebaseerd is op kennis, maar juist ook bol staat van de bijzondere passie die vogelliefhebbers drijft. Wie eenmaal door een verrekijker naar vogels tuurt, is voor altijd verkocht. Op deze wijze kan tegenwoordig iedereen bijdragen aan de wetenschap.

Eierkistjes

De tentoonstelling is tot stand gekomen door een nauwe samenwerking van Het Natuurhistorisch en de Werkgroep Ornithologisch Erfgoed, die zich inzet om de unieke archieven van vele vroege vogelaars veilig te stellen.

Frank de Miranda, voorzitter Werkgroep Ornithologisch Erfgoed, is trots op deze voorlopers van de vogelkunde: “Niet alleen hun bijdrage aan het in kaart brengen van soorten is ongekend, maar juist ook de creativiteit, vindingrijkheid en het geduld die deze vogelaars aan de dag legden om hun instrumenten zelf te ontwikkelen, is heel bijzonder. Neem bijvoorbeeld de telelens van Frans Kooijmans of de eierkistjes van Bernard van Dooren .”

Meike Moors, directeur a.i. Het Natuurhistorisch, is onder de indruk van hoe we de werkwijze van deze vroege vogelaars nog steeds terugzien in het onderzoek van professionals en bevlogen liefhebbers. “De beweging is veel breder geworden dan deze aanvankelijke vogelaars, iedereen ongeacht leeftijd, achtergrond of woonplaats kan bijdragen en doet dat ook. In het museum, bij de grote leden- en vrijwilligersorganisaties, bij tellingen en door veelvuldig apps te gebruiken die bijdragen om soorten en vindplaatsen vast te leggen.”