Spaanse kunstenaar Santiago Sierra werkt samen met BRUTUS Space

Het werk van de Spaanse kunstenaar kunstenaar Santiago Sierra beweegt tussen sociaal sculptuur, performance en politiek activisme. Hij wil de discussie aanzwengelen over maatschappelijke ongelijkheid, controlemechanismen en het economische systeem dat eraan ten grondslag ligt. Precies die boodschap waar BRUTUS een podium aan wil bieden; grenzen verleggen, de geest van bezoekers prikkelen en denkers en makers van over de hele wereld en de verschillende disciplines met elkaar in verbinding brengen. De tentoonstelling Pilot is dan ook bedoeld als een voorschot op een langdurige samenwerking tussen Sierra en BRUTUS.  Pilot wordt 2 september geopend en is t/m 19 november te zien.

Pilot toont drie werken.  PAINTINGS MADE BY A FIRE BREATHER bestaat uit zeventien doeken die zijn gemaakt door een Mexicaanse vuurspuwer en zijn opgespannen door een lokale kunstenaar. Door het proces vast te leggen op film maakt Sierra er iets anders van dan een registratie van brandschade en krijgen de doeken een esthetische waarde, die refereert aan de minimalistische kunst van deccennia geleden.

Ook toont Pilot het meest recente werk van Sierra; THE MAELSTRÖM. Hiervoor huurde Sierra een groot aantal Gambianen in om een serie gymnastische oefeningen uit te voeren. Dit zijn de bewegingen die de politie aan burgers aanleert wanneer zij hen arresteren of fouilleren. De basale bewegingen doen meteen denken aan de Walking-video’s van Bruce Nauman, waarin de Amerikaan in cirkels loopt, tegen de muur op botst en overdreven stappen zet. De Gambianen doen dit echter met hun handen achter de rug of hoofd, vaak met hun gezicht tegen de muur of in geknielde positie. Dit is geen formele verkenning van de studioruimte, het epicentrum van creativiteit, maar een gedicteerde gevangenischoreografie.

Ophef en controverse

Het derde werk van Sierra dat wordt tentoongesteld, is het hoogst controversiële 245m3 (part I en II). Sierra vulde in 2006 het interieur van een voormalige synagoge in het Duitse Pulheim met de uitlaatgassen van zes stationair draaiende auto’s. Bezoekers konden één voor één en met een gasmasker de ruimte door, een nachtmerrieachtige verbeelding van ‘de geïndustrialiseerde en geïnstitutionaliseerde dood’ die we sinds het ingedaalde besef van de klimaatcrisis steeds sneller op ons af zien komen. Maar onmiskenbaar zijn natuurlijk ook de verwijzingen naar de gaskamers van de Holocaust en de massavernietiging door de nazi’s. Van de performance zijn een film en foto’s gemaakt, die nu gelden als kunstwerk.

Sierra’s werk zorgt dus regelmatig voor ophef, ook omdat hij de financiële en morele mechanismen van de kunstwereld zelf onder vuur neemt. Beroemd in dit opzicht was zijn bijdrage aan de Biënnale van Venetië in 2003. Daarvoor ommuurde hij het Spaanse paviljoen en liet alleen houders van een Spaans paspoort binnen, die daar de resten konden bekijken van de vorige biënnaletentoonstelling.