Razziamonument is onthuld aan de Parkkade

Op 10 en 11 november 1944 deporteren de nazi’s, minutieus voorbereid en onverwacht, 52.000 Rotterdamse en Schiedamse mannen tussen de 17 en 40 jaar. De meesten van hen worden als dwangarbeider naar Duitsland afgevoerd. Maandenlang moeten zij hun dierbaren in angst en onzekerheid achterlaten. Door uitputting, ziekte, slechte verzorging, ongelukken, bombardementen en vluchtpogingen overleven ruim 500 mannen de verschrikkingen niet. Op 10 november 2023 is het Razziamonument door burgemeester Aboutaleb onthuld in het plantsoen aan de Parkkade, in bijzijn van de initiatiefnemers, enkele razziaveteranen en hun familie. 

Met het Razziamonument heeft Rotterdam een vaste plek gekregen waar ruimte is voor herdenking, om samen te komen en het geheugen van de stad te voelen. De locatie aan de Parkkade ligt centraal ten opzichte van de verzamelpunten waar de mannen destijds werden samengedreven voor transport naar met name Duitsland.

Anne Wenzel

De Rotterdamse kunstenaar Anne Wenzel (1972), internationaal bekend met haar indrukwekkende beelden, is verantwoordelijk voor het kunstwerk. In het monument staan eenheid en verscheurdheid centraal. Het beeld bestaat uit een man en een vrouw die op afstand van elkaar geplaatst zijn. Ooit waren de figuren een geheel, maar door de razzia zijn ze van elkaar gescheiden. Zoals geliefden door de razzia bruut uit elkaar werden getrokken, zo maakt het beeld deze wrede scheiding voelbaar.

De wond die is geslagen door de scheiding is letterlijk en figuurlijk zichtbaar – in kleur en vorm. De vrouw symboliseert alle vrouwen die achterbleven en af moesten wachten óf hun geliefden terug zouden keren, en zo ja, wanneer. De man staat voor alle mannen en jongens die afgevoerd werden. De emotionele kracht van het beeld is groot: je voelt en ziet de hartverscheurende pijn van de achterblijvers en de wanhoop van de gedeporteerden. Ondanks hun kwetsbaarheid zijn ze niet gebroken, maar vol vertrouwen en kracht.

Geen vergeten hoofdstuk meer

“Mijn opdracht was om een monument te maken, zodat de razzia geen vergeten hoofdstuk meer in de geschiedenis van Rotterdam zou zijn. Maar hoe geef je zoiets heftigs vorm? Hoe vertaal je het brute, abrupte scheiden van mensen, van geliefden die bij elkaar horen? Kunst kan dat. Kunst schept beelden en maakt daardoor het onzichtbare zichtbaar. Kunst plaatst daardoor onderwerpen midden in de maatschappij en maakt ze bespreekbaar,” zegt Anne Wenzel.