Razzia Monument Rotterdam wordt op 10 november onthuld aan de Parkkade

Op bevel der Duitsche Weermacht moeten alle mannen in den leeftijd van 17 t/m 40 jaar zich voor den arbeidsinzet aanmelden.’ Dit bevel wordt in november 1944 per pamflet verspreid in Rotterdam en Schiedam. Daarop volgt op 10 en 11 november de grootste razzia die Nederland tijdens de bezetting heeft gekend. Maar liefst 52.000 jongens en mannen worden afgevoerd naar Duitsland om daar te werken. Op 10 november onthult burgemeester Aboutaleb het Razzia Monument aan de Parkkade om samen te komen, te bezinnen en te herdenken. 

Sinds 2007 worden jaarlijks herdenkingen georganiseerd in Stadion Feyenoord. De Kuip was tijdens de razzia één van de twaalf verzamellocaties waar duizenden lotgenoten op transport moesten wachten. Er is echter geen openbare plek voor bezinning en herdenking. Om in deze leemte te voorzien zetten René Versluis en Jan Willem Cleijpool, beide zonen van dwangarbeiders enkele jaren geleden een burgerinitiatief op. 

De stichting Razzia Monument Rotterdam heeft samen met het programma Beeldende Kunst en Openbare Ruimte (BKOR) van Centrum Beeldende Kunst Rotterdam (CBK) uit een lange lijst uiteindelijk voor het ontwerp van de Rotterdamse kunstenaar Anne Wenzel gekozen. Met fondsenwerving bij bedrijven, (culturele) instellingen en particulieren is het monument gerealiseerd.

Beeldend kunstenaar en artistiek ontwerp

Voorzitter René Versluis van de Stichting Razzia Monument Rotterdam: “Het indrukwekkende aan het ontwerp is dat de tragiek van alle slachtoffers treffend gestalte krijgt. Zowel degenen die worden afgevoerd als de achterblijvers worden verbeeld in twee keramische figuren. Een staande vrouw in wit ornaat en een knielende man in donkere tinten. Langzaam om de beelden heen cirkelend wordt aan de voorkant van de lange witte jurk van de vrouw een feloranje vorm zichtbaar. Dan valt ook op dat eenzelfde oranje vorm aan de linkerzijde van de man is aangebracht. De beide figuren blijken eerder aan elkaar vast te hebben gezeten, maar zijn van elkaar losgesneden. Met deze letterlijke doorsnijding van het dubbelportret tot twee losstaande beelden weet Anne Wenzel alle emoties van scheiding, van het afgesneden zijn, pijnlijk doeltreffend te verbeelden. Tegelijkertijd blijven de twee personen, de man en de vrouw, hierdoor voor altijd verbonden. Hoe ver ze ook van elkaar gescheiden zijn.” 

Onthulling

De plechtigheid begint vrijdag 10 november om 14.45 en wordt muzikaal ondersteund door de Marinierskapel der Koninklijke Marine.

Programma

14:45 uur – Marinierskapel der Koninklijke Marine

15:15 uur – Opening door ceremoniemeester Peter van Druten 

– Welkom door de voorzitter van Stichting Razzia Monument Rotterdam, René Versluis      

– Toespraak door de beeldend kunstenaar Anne Wenzel

– Inleiding door de burgemeester van Rotterdam, A. Aboutaleb

15:35 uur – Onthulling door razziaveteranen en nabestaanden

15:45 uur – Bloemendefilé

15:55 uur – Afsluiting

Televisieuitzending Andere tijden

In aanloop naar de onthulling is er op vrijdag 3 november om 22.20 uur op NPO 2 een Andere Tijden over de De razzia van Rotterdam. Andere Tijden laat de laatst levende mannen en de kinderen die zonder vader achterbleven aan het woord. Zoals de toen 17-jarige Piet Laban. Hij herinnert zich de adembenemende stilte in het Feyenoordstadion waar de mannen bijeen gebracht worden voor transport. Niemand weet waar ze heen zullen gaan en of ze ooit nog terugkeren.

Koos Bienefelt is 18 en treft ’s ochtends een Duitse soldaat aan naast zijn bed. Ook hij moet onmiddellijk mee en na een dagenlange tocht komt hij terecht in Oostenrijk, dicht bij de Hongaarse grens. Koos moet tankvallen graven en vindt het wel een avontuur. De vader van de dan 5-jarige Henk Gaertman wordt ook afgevoerd. In mei 1945 keren vanuit Duitsland diverse vrachtwagens met mannen terug naar Rotterdam. Zijn moeder stuurt de kleine Henk er elke dag op uit om te kijken of zijn vader al terug is, maar deze zal nooit terugkeren.  

Coverfoto: Ferdinand Grimeijer - Stadsarchief Rotterdam