Man in Wainscott van Willem de Kooning permanent te zien in Fenix

In de ochtend van 18 juli 1926 vertrekt overhaast en zonder afscheid te nemen de tweeëntwintigjarige Willem de Kooning vanuit Rotterdam naar New York. Hij wordt daar een beroemd kunstschilder binnen het abstract expressionisme. Fenix kocht zijn uitbundige Man in Wainscott bij Veilinghuis Christie’s in New York en het kunstwerk is vanaf de opening te zien in een een speciaal ontworpen daglicht vitrine. Tickets voor Fenix zijn te koop via deze link.

De Kooning schilderde het in 1969 in één van zijn meest productieve periodes in zijn atelier in East Hampton, op de uiterste punt van Long Island. Het heldere licht van de Atlantische oceaan hier deed hem regelmatig aan Nederland terugdenken. 

Hij werd geboren op de Zaagmolenstraat en zijn oom, die voor de Holland-Amerika Lijn voer, vertelde hem over de Verenigde Staten en gaf hem een American football. Later ontdekte De Kooning in het bloeiende uitgaansleven van de Maasstad de jazz en de Charleston en met vrienden smeedde hij het plan de oversteek te maken. Net als miljoenen andere mensen vertrok hij vanaf één van de Rotterdamse kades waar ook Fenix staat en koos ook hij ervoor een nieuw leven tegemoet te gaan. 

Zijn eerste jaren hier verliepen moeizaam maar wanneer na de Tweede Wereldoorlog New York het centrum van de kunst wordt, is Amerika klaar voor een home-made artist en wordt Willem de Kooning omarmt als American Master. Ondanks zijn internationale faam heeft De Kooning zijn Rotterdamse afkomst nooit verloochend. In een brief aan zijn vader schrijft hij: “En terwijl ik naar bed ga, denk ik aan de Zaagmolenstraat.” 

Man in Wainscott

Het kunstwerk toont een figuur die bijna lijkt op te lossen in een turbulent, kleurrijk landschap. De figuur is niet los te zien van de omgeving. Het laat de karakteristieke uitbundige werkwijze van De Kooning zien, waarbij hij tekeningen, collages en druktechnieken combineert met olieverf. De titel verwijst naar Wainscott, een gehucht op Long Island, waar De Kooning in 1963 zijn eigen studio bouwt ver van de hectiek van New York. Hier vindt hij een nieuwe benadering van het schilderen van de menselijke figuur, niet als een geïsoleerd onderwerp, maar opgenomen in een omgeving die net zo veranderlijk is als de persoon zelf.

Slechts twee keer eerder was Man in Wainscott publiekelijk te zien, in 1976 in de befaamde Galerie Beyeler in Basel en in 1981 in het Nassau County Museum op Long Island. Datzelfde jaar nog koopt Norman Lear (1922 – 2023), een van Hollywoods bekendste televisieproducenten en meervoudig Grammy-winnaar, het schilderij voor zijn collectie. In Nederland kennen we Norman Lear vooral van televisieserie All in the Family. Norman Lear wijdde zich zijn leven lang aan filantropie en stichtte People for the American Way en het Norman Lear Center, een promotiecentrum voor de democratische waarden van de Verenigde Staten.

In 2016 verscheen een documentaire over hem: Norman Lear: Just Another Version of You. Na zijn overlijden in 2023 is de omvangrijke collectie met hoogtepunten uit Amerika’s recente kunstgeschiedenis geveild bij Christie’s New York waar het werd verworven voor Fenix om deze De Kooning permanent te kunnen tonen in diens geboortestad.

Verstekeling

Anne Kremers, directeur Fenix: ‘’Het migratieverhaal van De Kooning is even kleurrijk als zijn werk. Hij begon zijn leven in armoede in Rotterdam-Noord, stapte zonder geldig passagiersbewijs bijna honderd jaar geleden als verstekeling aan boord van een schip en eindigde als gevierd kunstenaar in New York. Het is haast symbolisch dat dit schilderij uit zijn glorietijd voortaan te zien in een voormalige havenloods in de stad die hij achter zich liet.’’