Groot Rotterdams Atelier Weekend viert kunst in de schaduw van verdwijnende ateliers

Tijdens de vijfde editie van het Groot Rotterdams Atelier Weekend (GRAW) tonen 712 kunstenaars hun ateliers. In totaal zijn er op 21 en 22 september 99 locaties gratis te bezoeken. Maar dit evenement is niet alleen een viering van lokale creativiteit maar ook een kritische blik op de toenemende druk op creatieve werkplekken in de stad, veroorzaakt door de gevolgen van stedelijke ontwikkeling en gentrificatie.

 "Dit jaar alleen al zien we de sluiting van zes ateliercomplexen die onderdak boden aan 150 kunstenaars en makers, wat deel uitmaakt van een zorgwekkende trend die de culturele infrastructuur van Rotterdam ernstig aantast," legt Annejet Gosselink, directeur-bestuurder van GRAW, uit. "Het IJzerblok, dat jonge kunstenaars huisvestte, evenals de ateliercomplexen Aureool en het Quarantaine terrein, die sinds de jaren '80 bestaan, moeten hun deuren sluiten. Een ander zorgwekkend voorbeeld is Kunst & Complex, waar ongeveer 30 kunstenaars sinds 1988 werkzaam zijn, maar hun toekomst is onzeker sinds het pand drie jaar geleden werd verkocht.''

Bij de Willem Heda Studio's moeten alle tien makers het pand verlaten, en geen van hen blijft in Rotterdam. Dit toont aan dat de dreiging nog groter is dan de alarmerende 40% die in de Groot Rotterdamse Atelier Enquête van 2020 aangaf de stad te zullen verlaten als er geen betaalbare ruimte gevonden kan worden.

Arthur Sauer, een kunstenaar van het Quarantaine terrein, verwoordt de zorgen van velen: ''Als er gesproken wordt over stedelijke ontwikkeling, dan moeten ateliers daarvoor wijken. De wachtlijsten worden langer. De exodus is aanstaande. Is Rotterdam nog mijn stad?' Deze verliezen dreigen de creatieve energie te ondermijnen die Rotterdam zo bijzonder maakt en dwingen kunstenaars om elders hun toevlucht te zoeken."

Maatschappelijk vastgoed

"In reactie op de groeiende zorgen rondom het behoud van atelierruimtes, werkt het GRAW Collectief aan toekomstbestendige oplossingen door het gesprek aan te gaan met vastgoedontwikkelaars, de gemeente en de kunstenaars zelf," legt Gosselink uit. "Een inspirerend voorbeeld van wat mogelijk is, zien we in Overschie waar een collectief van kunstenaars, bekend als B46, succesvol hun pand heeft aangekocht. Dit initiatief heeft voor ruim 15 makers een permanente plek veiliggesteld en toont aan hoe we gezamenlijk aan toekomstbestendige oplossingen kunnen werken. Hoewel we niet direct de creatieve ruimtes kunnen behouden, zetten we ons actief in om door samenwerking een positieve bijdrage te leveren aan het veiligstellen van kunst als een blijvend onderdeel van Rotterdam."

Rinske Brand, expert op het gebied van cultuurgedreven gebiedsontwikkeling en oprichter van BRAND The Urban Agency, onderstreept dit idee: "Gentrificatie is geen oncontroleerbaar proces. Als we maatschappelijk rendement centraal durven stellen, kunnen we de creatieve energie in onze steden behouden zonder dat kunstenaars en bewoners worden verdrongen."

De organisatie roept op om de kunstenaars te steunen. ''Bezoek het Groot Rotterdams Atelier Weekend en ga in gesprek met de makers om meer te leren over hun artistieke proces en unieke kijk op de wereld. Vier kunst en creativiteit samen met ons en laat je stem horen door je te abonneren op GRAW-nieuws via onze site en socials. Samen gaan we ervoor zorgen dat Rotterdam creatief en levendig blijft," moedigt Gosselink aan.