Bibliotheekcollege - Vroeger is zo gek nog niet voor morgen

November is in Rotterdam nu al voor het 14e jaar op rij de Maand van de Ondergrond. Stap ook deze maand weer in de verborgen wereld van onze stad en verwonder je over wat zich allemaal onder je voeten afspeelt. De bibliotheek verwondert mee met onder andere het bibliotheekcollege 'Vroeger is zo gek nog niet voor morgen', waarin wordt verteld hoe kennis van vroeger gebruikt kan worden tegen de dreiging van het water anno nu.

Hoe gingen de vroegere bewoners van onze streek om met de dreiging van het water? En hoe kunnen bijvoorbeeld landschapsarchitecten en ingenieurs van nu de kennis daarover gebruiken? Onderzoeker Menne Kosian vertelt in dit college over hoe vroegere bewoners van Nederland met waterdreigingen omgingen en hoe die kennis vandaag nuttig is. West-Nederland wordt bedreigd door klimaatverandering, bodemdaling en zeespiegelstijging. Kosian bespreekt hoe historische inzichten, verkregen via archeologie en oude kaarten, inspireren tot moderne oplossingen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ontwikkelde samen met STOWA de methode 'Stadsgenese' om waterbeheer en erfgoed te verbinden.

West-Nederland bestaat vooral uit laaggelegen veengebieden en (grote) steden. In een periode van klimaatverandering, zeespiegelstijging en bodemdaling staat dit typisch Hollandse landschap sterk onder druk. Om het land droog en veilig te houden zijn drastische maatregelen nodig. Maar dat kan ten koste gaan van het karakter en de cultuurhistorische waarde van dit landschap.Deze bedreigingen zijn echter niet nieuw voor Nederland. Ze begonnen al vanaf het moment dat de Romeinen op grote schaal land gingen ontginnen. Elk menselijk ingrijpen veranderde het landschap sterk en zorgde zelf ook weer voor nieuwe uitdagingen. Mensen moesten daar door de eeuwen heen al oplossingen voor bedenken.

Kennis over deze veranderingen en hoe mensen zich daaraan aanpasten, kan helpen bij het ontwikkelen van oplossingen voor nu, die passen bij ons landschap. We krijgen veel van deze kennis uit archeologisch onderzoek van het landschap en het bestuderen van oude kaarten en schilderijen. Met deze kennis kunnen we erfgoed ook gebruiken voor omgevingsplannen, of als inspiratie voor moderne ingenieurs, ook voor andere gebieden in Nederland.

Menne Kosian (1964) studeerde Mediterrane archeologie, oude geschiedenis en logica aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij werkt als onderzoeker Ruimtelijke Analyse bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, in het team Water, Erfgoed en Klimaat. De nadruk in zijn onderzoek ligt vooral bij historische (water)systemen, stedelijke ontwikkeling en landschappen die met de zeevaart te maken hebben.